Jak leczyć uzależnienia?

​

Codziennie scrollowanie fejsbuka długimi godzinami, wypalanie paczki papierosów dziennie, nieustanna potrzeba uprawiania seksu czy gry w The Sims. Wbrew pozorom, uzależnienie nie wiąże się tylko z narkotykami, papierosami czy alkoholem. Może dotyczyć każdej dziedziny życia. Coraz częściej czyta się o osobach, które rozbiły rodziny z powodu hazardu czy o graczach, którzy zmarli po 40 godzinach siedzenia przed komputerem. Prawie każdy ma mniejsze lub większe uzależnienia, ale niektóre są szczególnie groźne i wymagają terapii uzależnień.

Czym jest uzależnienie?

Wedle definicji, uzależnienie to nabyta potrzeba nieustannego zażywania pewnej substancji lub wykonywania określonej czynności. Chory powoli traci kontrolę nad swoim życiem, bo nie jest w stanie zapanować nad nawykami czy popędami. Za jedną tabletką nasenną idą kolejne, za papierosem całe paczki, a za obstawieniem w ruletce idą kolejne partie. U uzależnionego rodzi się obsesja – zaniedbuje rodzinę i obowiązki, nie jest w stanie myśleć o pracy czy finansach, bo skupia się tylko na potrzebie zażycia swojego środka.

Uzależnienie fizyczne oraz psychiczne

Standardowo uzależnienia dzieli się na dwie kategorie. Psychiczne wiąże się ze zwiększeniem tolerancji organizmu na dany czynnik (np.: nikotynę, alkohol czy narkotyk) oraz przyzwyczajeniem do jego obecności we krwi. Objawia się to przyjmowaniem większych dawek lub wykonywaniem uzależniających czynności z większym zapamiętaniem i ryzykiem. W praktyce jest to ostrzejsza gra w pokera i większe stawki, czy chęć osiągnięcia kolejnego levelu w grze, następnego, a potem już tylko ostatniego… Gdy uzależnienie jest już w pełni rozwinięte, chory zaniedbuje nawet fizjologiczne potrzeby, zapominając o jedzeniu czy piciu. Tutaj do leczenia wymagana jest psychoterapia.

Uzależnienie fizyczne objawia się koniecznością zażycia danej substancji, by uspokoić swoje ciało. Dłuższa przerwa skutkuje objawami abstynenckimi, a niekiedy biegunką, bólami brzucha czy dreszczami. W tym wypadku leczenie polega na stopniowym zmniejszaniu dawek środków uzależniających, zastępowaniem ich substytutami oraz powolnej detoksykacji. Terapia będzie skuteczna tylko wtedy, jeśli chory sam podejmie decyzję o wyjściu z nałogu i będzie miał do tego motywację. 

Trzy rodzaje leczenia uzależnień

1. Terapia abstynencka

Polega na detoksykacji oraz odstawieniu wszelkich substancji uzależniających, zrezygnowania z czynności, które są objawem choroby. Terapia ma jakiekolwiek znaczenie w sytuacji, gdy uzależniony wykazuje silną chęć zmiany. Decyzja o leczeniu musi wyjść od niego, bo opiera się ono na sile psychiki, samoświadomości, budowaniu relacji z ludźmi oraz wsparciu bliskich. Nałóg łatwiej zwalczyć w parze lub grupie. W Polsce jest wiele ośrodków terapii uzależnień, są też liczne grupy wsparcia, jak na przykład: Anonimowi Alkoholicy czy Anonimowi Hazardziści. Korzystają z metody 12 kroków i wzajemnie motywują się do zerwania z uzależnieniem.

2. Terapia substytucyjna

Najbardziej kontrowersyjna terapia, która polega na zastępowaniu środków uzależniających ich odpowiednikami o słabszym działaniu i w kontrolowanych dawkach. Chorzy leczeni są w warunkach ambulatoryjnych i podaje im się leki doustne, krok po kroku zmniejszając ich ilość. Nie jest to gwałtowna metoda, więc nie pojawiają się objawy abstynenckie. Dla bezpieczeństwa musi być wykonana przez profesjonalistę w warunkach ścisłej kontroli. Wsparciem terapii jest leczenie psychologiczne.

3. Terapia poznawczo- behawioralna

Opiera się na samoświadomości i kontroli. Uzależniony musi określić sytuacje, w których realizuje się nałóg i potem identyfikować je swoim życiu, powstrzymywać się od gry w ruletkę, otworzenia przeglądarki czy kieliszka wina. W terapii liczy się powtarzalność, z czasem chory coraz łatwiej zwalczy chęć i wyeliminuje obsesję. Leczenie uzależnień wspierane jest też farmakologicznie.